Zmarł dr hab. Edward Boroński, prof. UO

5 kwietnia 2024 zmarł emerytowany profesor UO, dr hab. Edward Boroński,  pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Fizyki Uniwersytetu Opolskiego   w latach 2007-2017.

Urodził się w 1949 roku. W roku 1967 ukończył XII LO we Wrocławiu, w 1972 został magistrem fizyki teoretycznej na Wydziale Mat. Fiz. Chem. Uniwersytetu Wrocławskiego. Następnie, 1972-1977 był doktorantem w Instytucie Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk (INTiBS PAN) we Wrocławiu.

W 1977 roku uzyskał stopień doktora nauk fizycznych na podstawie rozprawy „Rozkład ładunku elektronowego wokół pozytronu w gazie elektronowym”.

Tytuł rozprawy doktorskiej, w istocie określa ramy nie tylko wówczas aktualnych, ale również przyszłych zainteresowań badawczych młodego naukowca: fizyka teoretyczna z wspomaganiem numerycznym, w zakresie metod fizyki jądrowej w fizyce ciał stałych, w szczególności teorii metali.

W roku 1977, świeżo wypromowany doktor podjął pracę w INTiBS PAN, którą kontynuował do roku 2007 jako adiunkt w zakładach (kolejno) Teorii Ciała Stałego, Teorii Metali i Teorii Struktury Elektronowej. Był to okres intensywnej pracy badawczej. Ważne publikacje (przede wszystkim w Physical Review B) dotyczyły analizy procesów anihilacji pozytronów, w ramach teorii oddziaływania elektron-pozytron w gazie elektronowym, ciałach stałych i materiałach zdefektowanych. Wnosiły też wkład w badanie struktury elektronowej (pasmowej) ciał stałych.

Najważniejsze wyniki przyniosła współpraca z H. Stachowiakiem, Z. Szotek, G. Kontrym-Sznajd  (INTiBS, Wrocław) oraz R. M. Nieminenem (Uniwersytet Jyvaskyla, Finlandia),  w tym praca z 640 cytowaniami, źródło tzw. Boroński-Nieminen formula. Warto tu wspomnieć opinię prof. Kontrym-Sznajd z roku 2012: „Do dziś nie powstała teoria, która opisywałaby czasy życia pozytonu w metalach lepiej niż sławna teoria Boroński-Nieminen”.

Pracowitość, talent i aktywność naukowa Edwarda Borońskiego były docenione, nie tylko przez zaproszenia na długoterminowe staże naukowe w latach 1982-1999 (Uniwersytet Jyvaskyla, Uniwersytet Genewski ). Zaproszono go także na 4 miesiące w charakterze visiting professor do Politechniki w Lozannie. Był stałym uczestnikiem, również w charakterze wykładowcy (invited talks, Sombathely 1991, Pekin 1994) na Międzynarodowych Konferencjach Anihilacji Pozytronów. Kierował projektami badawczymi KBN oraz projektem badawczym Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu. Recenzował rozprawy doktorskie i habilitacyjne, regularnie pisał recenzje dla Physical Review B.

W 2006 roku dr Edward Boroński przedstawił rozprawę habilitacyjną pt. „Wpływ efektów wielociałowych oraz niejednorodności układu na charakterystyki anihilacji pozytronów w metalach”. Już jako pracownik Instytutu Fizyki Uniwersytetu Opolskiego (1 II 2007), decyzją Rady Naukowej INTiBS PAN,  w 2007 roku uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk fizycznych.

Jako adiunkt z habilitacja, został powołany na stanowisko profesora UO. Badawczo był związany z Katedrą Fizyki Ciała Stałego (wcześniej z Katedra Fizyki Jądrowej). Służył tu swoim teoretycznym (w tym wspomaganie numeryczne) doświadczeniem, nadal publikując artykuły w czasopismach naukowych.

W Instytucie Fizyki UO, w latach 2007-2014 pracował na stanowisku adiunkta z habilitacją, a w latach 2014-2017 na stanowisku profesora nadzwyczajnego, w Katedrze Zastosowań Fizyki Jądrowej. Jako fizyk-teoretyk, w środowisku doświadczalnym służył swoim doświadczeniem w zakresie badań wspieranych numerycznie (dedykowane wersje metody Monte Carlo), nadal publikując artykuły w periodykach naukowych.

Dopiero po podjęciu pracy na Uniwersytecie Opolskim, Edward Boroński odkrył swoje powołanie dydaktyka (wcześniejsza praca w PAN nie sprzyjała częstym kontaktom ze studentami). Z wielkim zaangażowaniem przygotowywał się do zajęć i czerpał satysfakcję z kontaktów z młodzieżą. Zwłaszcza, gdy zauważał prawdziwe zainteresowanie fizyką, otwartość i żywą ciekawość świata. Prowadził niełatwe wykłady kursowe i monograficzne (fizyka ciała stałego, elektrodynamika, modelowanie komputerowe procesów fizycznych).

Był interesującym, ciekawym człowiekiem, z licznymi niebanalnymi zainteresowaniami: muzyka klasyczna (słuch absolutny), radioelektronika (tester dźwięku), turystyka górska, turystyka rowerowa, narciarstwo biegowe, kajaki (spływy ), żagle, wędkarstwo.

Przy tym był żywo zainteresowany fizyką jako swoista teorią wszystkiego (nie jako nadużywany slogan), w formule poszukiwania odpowiedzi na podstawowe pytania naukowe i filozoficzne: „ jeśli Wszechświat jest odpowiedzią, to jakie jest pytanie ?”, „rzeczywistość nie jest tym, czym się wydaje” (C.  Rovelli), „czym jest prawda” (w nauce, J. Peebles).

Dla nas, koleżanek i kolegów Edwarda Borońskiego w Uniwersytecie Opolskim, ważne może być  zdanie Rodziny: „W Instytucie Fizyki znalazł prawdziwie przyjazne środowisko, życzliwych przełożonych, współpracowników i serdecznych kolegów. Zawsze był bardzo zadowolony z decyzji podjęcia pracy w Opolu i wdzięczny za tych 10 dobrych lat w jego życiu.”

Pozostaje też najważniejsze wspomnienie – był dobrym Człowiekiem i Kolegą, którego naukowe i pozanaukowe opinie miały dla nas znaczenie…

Żegnaj Edwardzie, dla wielu – po prostu Edku…

Msza żałobna odbędzie się we wtorek 16 kwietnia 2024 r. o godz. 10.30, w kościele Parafii Najświętszego Serca Jezusowego we Wrocławiu przy Placu Grunwaldzkim 3.
Ceremonia pogrzebowa rozpocznie się tego samego dnia o godz. 12.30 na Cmentarzu Parafii Św. Rodziny przy ul. Smętnej na Sępolnie we Wrocławiu.