Wojciech Dindorf
Zagadkowe zjawisko
Na działce za miastem żona postanowiła wywietrzyć dywan. Wyniosła dywan z domku i aby zabezpieczyć przed kleszczami rozłożyła na trawie folię plastykową na której dywan ułożyła. Folia zajmowała nieco większy obszar niż położony na niej dywan. WIĘCEJ…
Wojciech Dindorf
Człowiek do czołgu podobny – i vice versa
Prędkość chwilowa – to pojęcie spotkane niemal w każdym tradycyjnym kursie fizyki. Znacznie rzadziej pojawia się pojęcie przyspieszenie chwilowe a szarpnięcie da/dt (ang. jerk) jest raczej unikane bo autorom wystarcza zajmowanie się ruchem jednostajnie przyspieszonym tak jakby coś takiego w przyrodzie i technice było obserwowane. WIĘCEJ…
Artykuł
„Niebezpieczna lektura” Wojciech Dindorf
Jeżeli zauważysz, że dziecko się dziwnie zachowuje odrabiając lekcje z fizyki – na przykład podnosi się z krzesła z książką w ręku, staje w rozkroku, kiwa się bo traci równowagę, przechyla się dziwnie do tyłu i do przodu, niemal leci na nos – wyjmij mu książkę z ręki i zajrzyj do środka. Tam znajdziesz instrukcję: co trzeba robić by zacząć iść. WIĘCEJ…
Artykuł
„Fizyka ciała chodzącego” Wojciech Dindorf
Chodzenie to codzienne doświadczenie – istotny dla życia proces fizyczno-fizjologiczno -psychiczny. Zgodnie z tytułem zajmę się fizyczną stroną tego cudownego zjawiska. Od pierwszego rannego kroku w stronę łazienki aż po wieczorny powrót do łóżka przemieszczamy nasze ciało najpewniejszym środkiem lokomocji wspomagającym utrzymanie wieloletniej kondycji. Chodzenie to ruch bez użycia kół i trybów choć do toczenia podobny. Mało podręczników fizyki na świecie zajmuje się tym skomplikowanym procesem. Feynman, Rogers, Gamow, Hewitt, Resnick-Halliday, Sears-Zemansky, jak wielu innych autorów poza wzmianką, że tarcie jest do chodzenia przydatne, milczą na temat chodzenia. A gdy znajdą się odważni to nie mają czasu by głębiej wejść w temat i piszą banialuki. WIĘCEJ…
Artykuł
„Droga hamowania teoretyków i praktyków” Stanisław Plebański
Na początku roku 2021 czytałem z zainteresowaniem książkę popularnonaukową francuskiego matematyka Mickaela LaunayTeoria parasola, czyli jak matematyka wywraca świat do góry nogami. Na trzech stronach autor rozpisywał się o drodze hamowania. W tym czasie śledziłem też dyskusję dotyczącą tarcia, inicjowaną przez Wojtka Dindorfa, na forum uczestników Jesiennych Szkół „Problemy Dydaktyki Fizyki” w Borowicach oraz w e-czasopiśmie „Moja Fizyka”. W marcu 2021 rozważania on-line dotyczyły drogi hamowania. Wziąłem się więc za „drogę hamowania” uwzględniając sugestie Olgi Tokarczuk (2020, s. 254) dotyczące literalizmu: „Człowiek cierpiący na literalizm widzi wszystko wyosobnione, bez kontekstów oraz relacji, i (…)”. WIĘCEJ…
Artykuł
„Tajemnica toczenia” Wojciech Dindorf
Na rysunku mamy toczące się koło poruszane siłą F przez silnik lub przez cokolwiek co ma zdolność przekazania części swojej energii temu kołu i wszystkiemu co zostanie do niego doczepione. Siła może być przyłożona w dowolnym miejscu wewnątrz koła (patrz np. parowóz). Nie może pojawiać się tylko w punkcie C bo zakładamy, że koło 
ma się toczyć po podłożu a nie ślizgać. WIĘCEJ…
Artykuł
„Rozważania poza-podręcznikowe” Wojciech Dindorf
Siedząc przed domem nawijam na bęben byle jak ułożonego węża po podlaniu ogródka. Zastanawia mnie fakt: jak to jest, że wąż gumowy, podobnie jak łańcuch metalowy albo kabel elektryczny mogą w jednym miejscu się poruszać względem ziemi a w innym nie.
Dla takiego przypadku, równanie ruchu – musi być bardzo skomplikowane. Szczególnie ciekawe jest zachowanie się miejsca granicznego – bo przecież takie istnieje. Miejscem tym określam część kabla w którym najbliższy sąsiad z jednej strony stoi w miejscu a podobny z drugiej strony się porusza a wszystkie trzy miejsca fizycznie należą do tego samego ciała sztywnego. WIĘCEJ…
W podręcznikach
„Bujdy o niesfornym bucie” Wojciech Dindorf
W podręcznikach do fizyki dla szkół podstawowych i liceów można znaleźć „bajki” o tylnym w bucie idącej postaci. Oto fragmenty jednej z tych bajek: Na gotową do wzlotu (ukosem wzwyż!) tylną stopę (czyt. czubek buta) działa „skierowana do przodu siła….”, a dwa wiersze niżej, nie wiadomo skąd, już mamy „siły działające na stopę….” . WIĘCEJ…
ARCHIWUM – poprzednia wersja strony
Siedząc przed domem nawijam na bęben byle jak ułożonego węża po podlaniu ogródka. Zastanawia mnie fakt: jak to jest, że wąż gumowy, podobnie jak łańcuch metalowy albo kabel elektryczny mogą w jednym miejscu się poruszać względem ziemi a w innym nie.Dla takiego przypadku, równanie ruchu – musi być bardzo skomplikowane. Szczególnie ciekawe jest zachowanie się miejsca granicznego – bo przecież takie istnieje. Miejscem tym określam część kabla w którym najbliższy sąsiad z jednej strony stoi w miejscu a podobny z drugiej strony się porusza a wszystkie trzy miejsca fizycznie należą do tego samego ciała sztywnego. WIĘCEJ…
Stare błędy w nowych podręcznikach
POMYŁKA CZY NIEDBALSTWO ?
Oto kartka z podręcznika pt. Fizyka – kurs rozszerzony więcej…
A jednak za późno. ALARM!!
Wygląda tak jakby ktoś sobie zakpił. Zakupiłem wczoraj trzy podręczniki fizyki: dwa Nowej Ery i jeden WSiPU. Nie przeczytałem całości szczegółowo – podobnie jak sześciu recenzentów ministerialnych ( po trzech na wydawnictwo). Ale stwierdzam z całą odpowiedzialnością, że wszystkie wytknięte przed dziesięcioma miesiącami błędy zostały udostępnione tysiącom uczniów w podręcznikach przystosowanych do nowych podstaw programowych, dla zreformowanej szkoły. więcej…
Póki nie jest za późno 2.
Wydawnictwo „Nowa Era” przygotowuje podręcznik dla kursu podstawowego z fizyki. Z zapowiedzi tego podręcznika wybieram jeden kwiatek. więcej…
Póki nie jest za późno 1.
Na ostatnim spotkaniu w Kudowie przedstawiciele WSiPu wręczyli uczestnikom konferencji blisko 100 stronicową zapowiedź dwóch podręczników fizyki przygotowywanych dla cyklicznie reformowanej nowoczesnej szkoły. Oczywiście proszono o uwagi.
Korzystam z propozycji i postanawiam co kilka dni „odnieść się” do niektórych fragmentów otrzymanego dokumentu. ZR 29 oznacza Zakres Rozszerzony, strona 29. Moje uwagi będą w barwie biskupiej.
więcej…
Odpowiedź autorek na krytyczne uwagi, dotyczące fragmentu podręcznika fizyki dla zakresu rozszerzonego, wydawnictwa WSiP, zamieszczone w czasopiśmie „Moja fizyka”, redagowanym przez Wojciecha Dindorfa
Odstępstwo od rzeczywistości przyrodniczej powinno być wyraźnie wyartykułowane, więc uznając nasze niedopatrzenie w tym względzie proponujemy zmianę początku fabuły przykładu na następujący:
„Obliczymy wartość siły, którą pilot o masie m = 70 kg działa w najwyższym i najniższym punkcie toru na fotel samolotu, zakreślającego pętlę w płaszczyźnie pionowej. Przyjmiemy uproszczony model ruchu samolotu zakładając, że pętla jest okręgiem o promieniu r = 400 m , a stała szybkość samolotu v = 360 km/h.
Nie grozi więc niebezpieczeństwo, że uczeń zada pytanie: „Proszę pani, na Air Show w Radomiu stale mówili coś o przeciążeniu 10G. Co to znaczy10G?”, bo nie mówimy tu o wielkości fizycznej zwanej przeciążeniem.
Ale co to jest G?. Wiemy, że w „żargonie lotniczym” jest to ciężar pilota. Skoro ilorazem sił, to jest ono wielkością bezwymiarową, np. 10. Czyżby ciężar w tej sytuacji też był wielkością bezwymiarową? W podręczniku fizyki tak być nie może. Nie będzie na to zgody ani naszej ani Wydawnictwa.
Zgodnie z Podstawą Programową kilka rozdziałów dalej wyjaśniamy ten problem z punktu widzenia obserwatora w układzie nieinercjalnym.
jeśli działa na pilota taką siłą, to z III zasady dynamiki wynika, że i pilot działa na fotel fotel działa na pilota taką siłą, to z III zasady dynamiki wynika, że i pilot działa na fotel siłą o takiej samej wartości! O takie rozumowanie nam tutaj chodzi.
Zgodnie z Podstawą Programową kilka rozdziałów dalej wyjaśniamy ten problem z punktu widzenia obserwatora w układzie nieinercjalnym.
Ten przykład miał pokazać uczniowi, jak stosować zasady dynamiki do opisu ruchu jednostajnego po okręgu w płaszczyźnie pionowej, w układzie inercjalnym. Wnioskiem są trzy ostatnie linijki tekstu. Zapewne Autorowi chodzi o wnioski związane z technikami lotniczymi, ale to podręcznik fizyki, a nie kurs pilotażu.
Maria Fiałkowska
Barbara Sagnowska
Jadwiga Salach
Uniwersytet Opolski
plac Kopernika 11a
45-040 Opole
Rektorat
tel.: 77 541 59 03
Biuro Kanclerza
tel.: 77 541 60 70
NIP: 754-000-71-79
Regon: 000001382
